Mei 1940: Herberg Zuid-Ginkel en de drie gesneuvelde Huzaren

Vroeg in de ochtend op vrijdag 10 mei 1940 valt het Duitse leger Nederland binnen. Na bij Westervoort de IJssel overgestoken te zijn, trekken zij via Arnhem en Ede richting de Grebbelinie die zich ten westen van Ede bevindt. 

Het 4e Regiment Huzaren (militairen te paard of op de fiets) moet de Duitse opmars vertragen tussen Arnhem en Ede, zodat er tijd is de hoofdverdediging in de Grebbelinie in paraatheid te brengen. Het regiment huzaren moet proberen om zich met zo min mogelijk verliezen terug te trekken achter de Grebbelinie, waar ze opnieuw zullen worden ingezet.

Vier gemotoriseerde huzaren vormen de achterhoede van het regiment. Deze groep staat onder commando van kornet Graaf van Limburg Stirum. Zij moeten de terugtocht van het regiment beschermen en nemen daarvoor positie in op de bovenverdieping van Herberg Zuid-Ginkel.

In de middag van vrijdag 10 mei komt plots een sterk bewapende gemotoriseerde SS-formatie uit het bos tevoorschijn vanuit Arnhem op de Rijksweg 24 (nu N224). Het is een verkenningseenheid van het SS Regiment Der Führer. Onmiddellijk opent de groep Nederlandse huzaren met hun lichte mitrailleur het vuur op de Duitsers. Die draaien direct om en verdwijnen weer in het bos.

De kornet besluit na enige tijd om volgens opdracht terug te trekken. Maar dan komen onverwacht Duitse motorrijders vanaf de Wijde Veldweg langs de schaapskooi richting de herberg. Ze zijn onder dekking van de bomenrij langs de schapenweide naar de schaapskooi gereden. De kornet opent nu zelf met de lichte mitrailleur opnieuw het vuur, zodat zijn mannen weg kunnen komen. Zijn munitie raakt op en hij moet zich overgeven. Hij gaat naar beneden maar wordt bij de voordeur zonder pardon neergeschoten. Zijn mannen, korporaal Bonkerk en huzaar Dijkers, overkomt hetzelfde bij de zijdeur.

De vierde man, huzaar Kuperus, wordt binnen verborgen door herbergier Kramer. Kort daarop komt de omgeving van de herberg onder Nederlands artillerievuur te liggen. De Duitsers trekken zich terug richting Planken Wambuis. Dat geeft Huzaar Kuperus de kans te ontkomen. In burgerkleding en op een geleende fiets weet hij via de Kreelseweg de eigen linies te bereiken.

Wil je dit verhaal beleven op zijn oorspronkelijke locatie? Bezoek dan het informatiepaneel bij Juffrouw Tok.

^{Foto: Herberg Zuid-Ginkel langs de Rijksweg 24 (nu N224), gezien in westelijke richting.
Bron: Gemeentearchief Ede}

^{Bovenstaande foto’s tonen v.l.n.r. de huzaren korporaal P.Ch. Bonkerk, kornet C.E. Graaf van Limburg Stirum en huzaar J.G. Dijkers. Toen zij op 10 mei 1940 vielen bij Herberg Zuid-Ginkel, waren zij de eerste slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog op het grondgebied van de gemeente Ede als direct gevolg van het Duitse optreden. Bron: Stichting Erfgoed Ede}